Koło Obserwatora, znane w języku niemieckim jako Wachtberg (o wysokości 341 m n.p.m.), to malownicze wzniesienie usytuowane w południowo-zachodniej Polsce. Ta fascynująca lokalizacja znajduje się w Sudetach Zachodnich, a konkretniej w obrębie Obniżenia Żytawsko-Zgorzeleckiego, w wschodniej części Kotliny Turoszowskiej. Co istotne, Koło Obserwatora zaliczane jest do prestiżowej grupy Korony Sudetów Polskich, co czyni je atrakcją dla pasjonatów trekkingu i górskich wypraw.
Na południowych oraz zachodnich zboczach wzniesienia znajduje się dawna przygraniczna wieś Markocice, która obecnie pełni funkcję wschodniej dzielnicy Bogatyni. To miejsce o bogatej historii i pięknych widokach, które warto odwiedzić podczas eksploracji okolicy.
Dodatkowo, wschodnim zboczem Koła Obserwatora przebiega granica państwowa między Czechami a Polską, co sprawia, że teren ten jest idealny do odkrywania zarówno polskiej, jak i czeskiej kultury.
Położenie i opis
Wzniesienie, o którym mowa, ulokowane jest w malowniczej części południowo-wschodniej Obniżenia Żytawsko-Zgorzeleckiego, w odległości około 2,8 km od serca Bogatyni.
Koło Obserwatora to najwyższy punkt w tym regionie, który wyrasta wschodniej części Kotliny Turoszowskiej, otoczonej przez wysokie góry. Przy jego zarysie wyróżnia się Markocic, tworząc wydłużoną, rozległą kopułę z delikatnymi, łagodnymi zboczami. Południowe zbocza wyraźnie schodzą w stronę doliny potoku Miedzianka, gdzie usytuowane są Markocice.
Powierzchnia szczytu jest równinie ukształtowana, co sprawia, że z większej odległości trudno dostrzec jego charakterystyczny kształt. Niemniej jednak, ze względu na swoje położenie oraz unikalny kształt, wzniesienie jest stosunkowo łatwo rozpoznawalne.
Większość obszaru porastają dzikie łąki, które w miejscach zalesionych są przerywane przez pojedyncze grupy drzew i krzewów. Ponadto, na południowym zboczu, w pobliżu kamieniołomu, znajduje się niewielki las. Fragmenty terenu są zajęte przez nieużytki, podczas gdy nieliczne zgrupowania roślinności wytyczają przebieg historycznych ścieżek i dróg polnych.
Geologicznie wnętrze wzniesienia skrywa fragmenty bloku karkonosko-izerskiego, w dominującej mierze składające się z gnejsów oraz granitów rumburskich. W kilku lokalizacjach starsze skały przenikają przez warstwy trzeciorzędowych bazaltów. Oprócz tego, wierzchołek oraz stoki są pokryte osadami młodszych formacji: glin, żwirów, piasków i lessów, które powstały w czasie zlodowaceń plejstoceńskich oraz w zimnym klimacie peryglacjalnym.
Tuż u podnóża wzniesienia, wzdłuż potoku Miedzianka, znajdował się niegdyś szlak „Saksońskiej Kolei Wąskotorowej”. Resztki po tej linii są widoczne w postaci szyn usytuowanych na dawnym przejeździe kolejowo-drogowym w Markocicach. Dodatkowo, w czeskich Heřmanicach, na lewym brzegu Miedzianki, stoją urokliwe, zrujnowane niegdyś budynki stacji kolejowej oraz magazynów.
W okolicy Koła Obserwatora stoi maszt telefonii komórkowej, a na pobliskim wzgórzu Obserwator, znanym także jako Steinberg (315 m n.p.m.), można dostrzec niegdyś funkcjonujący przekaźnik telewizyjny, zbudowany w 1972 roku. Z biegiem czasu obiekt ten był również wykorzystywany jako maszt telefonii komórkowej.
Na północnym stoku Obserwatora, schodzącym łagodnie w dół, znaleźć można nieliczne fragmenty niemieckiego cmentarza urnowego, który po II wojnie światowej uległ dewastacji. W tym rejonie znajdują się także szczątki pomnika, oddającego hołd niemieckim mieszkańcom Markocic (niem. Markersdorf), którzy zginęli w trakcie I wojny światowej.
Na południowym zboczu, w nieodległej odległości od szczytu, leży wyrobisko nieczynnego kamieniołomu bazaltu „Bartek”. Charakteryzuje się ono dobrze widocznym systemem regularnych spękań, które są efektem kurczenia się lawy wulkanicznej podczas stygnięcia. Kamieniołom, który rozpoczął działalność w latach 60. XX wieku, dostarczał materiałów potrzebnych do budowy Kombinatu Energetyczno-Górniczego, a bazaltowe słupy, wydobywane stąd, znajdowały później zastosowanie jako fundamenty ogrodzeń oraz w budowie obwałowań koryt rzecznych.
Turystyka
Najwyższy punkt wzniesienia, który ma swoje położenie blisko granicy polsko-czeskiej, jest rzeczywiście trudny do zlokalizowania. Od słupka granicznego 13/128, znajduje się on zaledwie kilka metrów na zachód.
Niestety, na szczyt nie prowadzi żaden wyznaczony szlak turystyczny ani ścieżka. Niemniej jednak, można dotrzeć na najwyższy punkt przemierzając polne drogi, które zaczynają się w Markocicach.
Warto również zaznaczyć, że z malowniczych zboczy tej okolicy rozciągają się piękne panoramy, które pozwalają podziwiać pobliskie miejscowości oraz różnorodne pasma górskie, zarówno te bliższe jak i bardziej odległe.
Pozostałe obiekty w kategorii "Inne obiekty":
Pałac w Bogatyni | Wzgórze bazaltowe w Bogatyni | Kopalnia Węgla Brunatnego „Turów” | Turoszów | Turoszów (stacja kolejowa) | Elektrownia TurówOceń: Koło Obserwatora